In het kader van een geslaagde behandeling
De GZ-psycholoog in de rol van crisis-interventionist
door: Frederik Jan Bruijel |
Al langere tijd groeit het besef in de ouderenzorg van de kracht van psychosociale interventies. Met dat besef groeit ook de behoefte aan inzet van psychologen. Hun inzet wordt meer en sneller verlangt. Zo kan er een spanning ontstaan tussen vaste werkzaamheden, vaste werktijden, vaste afdelingen en de beschikbaarheid van deskundigheid. Ook is een psychosociale interventie niet een pil dit je naar binnen plopt en zelfs niet een recept dat je zo uitschrijft. Met de steeds complexere en meer diverse problematiek die we in de ouderenzorg zien is kennis en expertise op maat niet altijd gelijk beschikbaar. Vooral jongere collega’s kunnen zich hierdoor overvraagd voelen.
Een gevonden oplossing voor deze ontstane behoefte is de inzet van een GZ-psycholoog in de rol van crisis-interventionist. Met een agenda die voor 70% roostervrij is, geen vaste terugkerende afspraken, is deze senior GZ-psycholoog, praktisch ad hoc beschikbaar. In ieder geval voor telefonisch overleg en meestal binnen een dag ook op de vloer. ECD en thuiswerkplek faciliteren dit zeker. Ook is deze C.I., op indicatie ’s avonds en in het weekend beschikbaar.
De resultaten zijn tot nog toe zijn veel belovend. Veel jongere collega’s gebruiken de mogelijkheid als een aanvulling op en ondersteuning van hun eigen deskundigheid. Artsen waarderen de mogelijkheid van overleg op het moment dat de eigen psycholoog niet beschikbaar is. Teams voelen zich gesteund en serieus genomen door de mogelijkheid van telefonisch overleg buiten kantooruren bij complex gedrag. In de weekenden kunnen zij ondersteund worden door dat C.I. langs komt en met hen de voortgang van het gedrag evalueert. Dit bevordert ook de observatie en rapportage, de evaluatie van de inzet van medicatie en benaderplannen. De psychosociale interventies krijgen meer continuïteit, ook doordat vakantie of ziekte van de eigen psycholoog nu beter opgevangen kan worden.
Een mooi voorbeeld van de inzet was de situatie rond een bewoonster, jong en met dementie die door een toenemende loop- en beweegdrang meer en meer in conflict kwam met medebewoners en dreigde zichzelf geheel uit te putten. Mevrouw was al bekend bij de crisis-interventionist die de eigen psycholoog ondersteunde bij de ontwikkeling van geschikte interventies, toen dit gedrag dreigde te lijden tot een volledige decompensatie. De verzorging voelde zich wanhopig en machteloos. Er leefde onvrede bij familie door de conflicten met andere bewoners waar mevrouw niet voldoende tegen beschermd werd in hun ogen. Iedereen zag tegen weer een weekend op. Een nieuwe gecombineerde aanpak van medicatie en benaderingsplan werd in gezet en ook extra personeel.
De crisis-interventionist was betrokken bij deze aanpak en besloten werd dat hij ook buiten kantooruren gebeld kon worden voor overleg. Dit deed een verzorgende, die ’s avonds met het benaderplan in de hand, mevrouw niet mee kon krijgen terug naar de huiskamer en uiteindelijk haar slaapkamer, want herstel van het waak-slaap-ritme was een belangrijk onderdeel van de aanpak. Over de telefoon de gehele aanpak, gelijk met de ervaringen bij het uitvoeren doornemend werd duidelijk dat het belangrijk was eerste een goed contact op te bouwen met mevrouw voordat de bejegening gericht werd op het mee krijgen van mevrouw.
Samen overleggend werd de benadering op dit punt aangescherpt en een wezenlijke verbetering op het plan, dat ook gelijk toegepast kon worden en resultaat had. Ook werd besloten dat de C.I. dat weekend op zaterdag en zondag langs zou komen op de woning. Hierdoor was het mogelijk hele gerichte observaties van het gedrag te krijgen en ook de ingezette medicatie te evalueren, die hierdoor al in het weekend door de dienstdoende arts kon worden bijgesteld. De in het weekend werkende zorgmedewerkers konden hun verhaal kwijt en aanvullende ervaringen en observaties konden weer toegevoegd worden aan het benaderplan.
Tevens was besloten om elke bezoek aan de woning af te sluiten met een telefonisch contact van de C.I. met de familie. Deze kregen hierdoor een eenduidige en concrete terugkoppeling van de voortgang van de interventies. Dit herstelde het vertrouwen. Het bleek dat zij veel last hadden gehad van de vaak emotioneel geladen terugkoppeling door zorgverleners die ieder vanuit een gevoel van machteloosheid een eigen gezichtspunt op de situatie hadden verwoord. Ook de telkens andere dienstdoende arts die men te spreken kreeg wekte ook niet de indruk van een weloverwogen aanpak. In hoeverre kende die mevrouw nu vroeg men zich af. Na deze aanpak nog een week, vooral nog een tweede weekend, doorgezet te hebben, was de situatie dusdanig gestabiliseerd, dan mevrouw en het team weer zo tot rust waren gekomen en het benaderplan zo opmaat dat de crisis bezworen was. Dit ook tot geruststelling van de familie.
Dit is één voorbeeld van de waarde die het inzetten van een GZ-psycholoog crisis-interventionist kan hebben. Er zijn er meer. Het is een experiment van ZorgSpectrum, een ouderenzorgorganisatie in het midden van het land, waarvoor in wezen de financiering ontbreekt, maar door wat formatie bij alle afdelingen van de psychologen over te hevelen en de in avond, nacht en weekenden gemaakte uren als vrije tijd terug te geven is het mogelijk. Blijkt het experiment een aantoonbare meerwaarde te hebben dan is men voornemens de mogelijkheid te onderzoeken van een feitelijke financieren voor dit specifieke zorgaanbod.
Ik zelf ervaar deze rol, die mij veel voldoening geeft, niet alleen als een uitdaging en een vorm van goede psychosociale zorg voor onze bewoners en zorgteams maar ook als een goed voorbeeld van leeftijdscongruent personeelsbeleid. Op 62 jarige leeftijd krijgt mijn werk weer een nieuwe dimensie op een moment dat de routine en de mogelijkheden steeds saaier werden. Mijn liefde voor het dynamisch vak van psycholoog werkzaam in de ouderenzorg werd opnieuw aangewakkerd. |
 |
|
|
